دستگاه های برقی موجود در اماکن مختلف به دلیل نوسانات برق شهری همواره در خطر آسیب جدی هستند. خطر آسیب رسیدن به این وسایل آنقدر زیاد است که در برخی مواقع حتی امکان تعمیر آنها نیز وجود ندارد. اینجاست که نقش دستگاه محافظ برق پر رنگ می شود. در واقع با خرید محافظ برق و نصب آن بر سر راه دستگاه هایی مانند یخچال ، تلویزیون و ... از صدمه جدی به این وسایل جلوگیری می کنید.
در واقع محافظ برق ابزاری است که برای حمایت از مدارهای الکتریکی مختلف ساخته شده و وظیفه آن این است که زمان هایی که جریان برق بیش از حد بالا و یا پایین می رود، از ارتباط برق با سایر دستگاه هایی که به محافظ برق وصل هستند جلوگیری می کند و به این طریق از دستگاه های الکترونیکی شما محافظت می کند.
به خاطر این که اضافه بار، جریان های اضافی و نوسانات برقی همواره در سیستم توزیع برق وجود دارند و راهی برای حذف آنها وجود ندارد، یکی از بهترین راه ها و ارزان ترین راه ها ، قرار دادن یک محافظ الکتریکی برای ایجاد یک مانع در برابر نوسانات برق و رسیدن ولتاژ آنی و ناخواسته به وسایل الکترونیکی است.
این نکته را به یاد داشته باشید که همه محافظ های برق به یک صورت عمل نمی کنند و حتی برخی از آنها ممکن است برای دستگاه های الکترونیکی شما مشکل ایجاد کنند و به آنها آسیب بزنند. بنابراین در موقع خرید محافظ برق سعی کنید از برندهای معتبر و به نام موجود در کشور خرید کنید.
موارد متعددی باعث سوختن لوازم برقی می شود، اما مهمترین دلیل و علت سوختن وسایل الکترونیکی، نوسانات ولتاژی است که به این وسایل وارد می شود. اگر به صورت ناگهانی و در یک مدت کوتاه ولتاژ ورودی به یک دستگاه الکترونیکی خیلی افزایش پیدا کند، و یا برعکس اگر شدت ولتاژ وارد شده به آن از میزان مجاز کمتر شود نوسان به وجود می آید. در این مواقع برای این که بتوانیم از وسایل برقی گران قیمتی مثل یخچال لپ تاپ، کامپیوتر و سایر لوازم الکترونیکی محافظت کنیم، به دستگاهی به نام محافظ ولتاژ یا محافظ برق نیاز داریم تا بتوانیم از سوختن وسایل الکترونیکی توسط نوسانات برق جلوگیری کنیم.
محافظ برق توسط دو شاخه به پریز برق متصل می شود و بسته به مدل و نوع آن ممکن است از یک یا چند خروجی تشکیل شده باشد. محافظ ها دارای سه حالت هستند :
1- حالت عادی که در این حالت محافظ روشن است.
2- حالت تاخیر که از 30 ثانیه تا 6 دقیقه است و به خاطر اطمینان دستگاه از وضعیت جریان و ولتاژ ورودی به دستگاه است.
3- حالت قطع که این وضعیت به معنای وجود نوسانات در برق شهری است و در این حالت محافظ خاموش می‌شود.
نمونه های استاندارد محافظ برق دارای سه چراغ LED هستند که هر کدام از این چراغ ها نمایانگر یکی از وضعیت های گفته شده در بالا هستند. البته نمونه های جدیدتری نیز در بازار وجود دارند (نمونه های دیجیتال) که علاوه بر این LED ها، یک نمایشگر نیز بر روی محافظ قرار گرفته است و مقدار ولتاژ لحظه ای را نشان می دهد.
محافظ ولتاژ از طریق انتقال ولتاژهای اضافه به زمین، از ورود ولتاژ های بالاتر و یا پایین تر از حد مجاز به دستگاه های متصل به خود جلوگیری می کند. همچنین این وسیله از وسایل الکتریکی در مقابل نوسانات به وجود آمده از جریان الکتریکی کابل محافظت می کند.
همانطور که اطلاع دارید در صورتی که ولتاژ برق شهری از 220 ولت کمتر باشد، باعث به وجود آمدن اختلال در عملکرد کمپرسور وسایلی مثل یخچال و فریزر خواهد شد. محافظ برق در این جا به کمک شما خواهد آمد و مانع ورود ولتاژهای پایین به دستگاه هایی که به آن متصل باشند خواهد شد.
در واقع نوسانات برقی زمانی اتفاق می افتند که یا جریان برق قطع و وصل شود، یا یک عامل جریان برق را به سیستم برگرداند. نوسانات برق می تواند چیزی بین 5 تا 10 ولت (مانند زمانی که سشوار را روشن می کنید) تا هزاران ولت (مثل زمانی که ترانسفورمر روشن می شود) باشد.
از نکته ای که در بالا گفته شد می توان نتیجه گرفت که بیشتر از نصف نوسانات برقی که در خانه ها اتفاق می افتد مربوط به سیستم داخلی است.
به دلیل این که تقریبا تمام لوازم الکترونیکی از ریز پردازنده های حساس تشکیل شده اند، با یک نوسان کوچک (شاید در حد 10 ولت) از کار بیفتند و کاراییشان را از دست بدهند. این جاست که نقش خرید محافظ الکترونیکی مشخص می شود.
هر چند استفاده از محافظ برق ارزان توصیه نمی شود، اما اگر به هر دلیلی قصد خرید محافظ برق ارزان را داشتید، توصیه می کنیم از بین محافظ برق خیام، محافظ برق پارت الكتريك، محافظ برق jbh، محافظ برق tauke، محافظ برق افق، محافظ برق هادرون، محافظ برق پارت، محافظ برق میکرومکس و محافظ برق فردان الکتریک یکی را انتخاب کنید. برندهایی که در بالا نام برده شد، جزء برندهای مطرح و باکیفیت در بازار ایران هستند.
البته برندهای خارجی مانند محافظ برق شیائومی و محافظ برق اوریکو هم وجود دارند که از نظر کیفیت در سطح بالایی قرار دارند اما به دلیل این که قیمت محافظ برق در این قسمت بیشتر برای ما ملاک بود، در مورد این برندها زیاد حرفی به میان نیاوردیم.
محافظ برق کولر گازی نیز همانند سایر محافظ برق ها، وسایل سرمایشی و گرمایشی را در برابر شوک ناگهانی و نوسانات برق شهری محافظت می کند. از این نوع محافظ می توان برای دستگاه های دیگری مانند ماکروفر و سولاردوم هم استفاده کرد.
محافظ ولتاژ کولر می تواند بدون دخالت انسان، زمانی که ولتاژ به زیر 180 ولت یا بالاتر از 245 ولت برسد جریان برق را قطع کند. بنابراین دستگاه هایی مثل کولر، ماکروفر و سولاردوم به وسیله محافظ برق کولر محافظت خواهند شد. در نهایت، زمانی که میزان ولتاژ به میزان نرمال خود رسید، محافظ مجددا کار خود را آغاز خواهد کرد.
محافظ برق تلویزیون و محافظ برق کامپیوتر به چه دلیل استفاده می شوند؟ اگر فکر می کنید که برای این وسایل استفاده از یک چندراهی برق کافی است باید بگوییم سخت در اشتباهید! به دلیل این که محافظ برق کامپیوتر در مسیر ورودی برق قرار می گیرد، می تواند ولتاژ بالا و پایین را به خوبی مدیریت کند.
در مواقعی که رعد و برق اتفاق می افتد، یا زمان هایی که مصرف برق بیش از اندازه بالا می رود و یا در زمان پیک مصرف، دستگاه های زیادی به صورت همزمان روشن هستند و یا زمانی که کابل های برق به سرقت می روند ولتاژ با نوسانات زیادی رو به رو می شود.
به دلیل این که دستگاه های صوتی و تصویری برای فعال شدن به ولتاژ بالایی نیاز دارند و تفاوتی که بین محدوده کارکرد در دستگاه های مختلف وجود دارد، از محافظ ولتاژ دستگاه های مختلف نمی توان برای یکدیگر استفاده کرد. به همین دلیل به عنوان مثال نباید از محافظ برق کامپیوتر و محافظ برق تلویزیون برای محافظت از یخچال استفاده کرد.
اگر زمانی که برق خانه ضعیف است از لباسشویی استفاده کنید، موتور دستگاه آسیب می بیند. برخلاف چیزی که بسیاری از افراد تصور می کنند، هر چقدر موتور ماشین لباسشویی قوی تر باشد، برای راه اندازی نیاز به استارت اولیه قدرتمند تری دارد. به همین دلیل اگر از محافظ برق لباسشویی در مسیر استفاده از آن استفاده نکنیم، در مواقعی که نوسانات برق شهری اتفاق می افتد احتمال آسیب دیدن موتور لباسشویی افزایش پیدا می کند.
استفاده از محافظ برق ماشین لباسشویی مزایایی دارد که در زیر به آن اشاره می کنیم :
1- افزایش عمر دستگاه و کاهش هزینه‌های نگه داری
در صورت استفاده از محافظ برق لباسشویی، اگر در خروجی یا حتی در مدارهای داخلی لباسشویی اتصال کوتاهی ایجاد شود، جریان برق به سرعت توسط محافظ برق لباسشویی قطع خواهد شد. در صورتی که بر سر راه ماشین لباسشویی از محافظ برق استفاده نشود، برق وارد شده یا باعث سوختن موتور و یا فرسوده شدن آن خواهد شد.
2- در هزینه های برق صرفه جویی خواهد شد.
موقعی که برق شهری دچار افت ولتاژ وی شود، در عملکرد دستگاه هایی مانند ماشین لباسشویی اختلالاتی به وجود می آید و راندمان الکتروموتور پایین خواهد آمد و مصرف انرژی ماشین لباسشویی افزایش پیدا خواهد کرد. در صورتی که از محافظ برق ماشین لباسشویی استفاده شود، حتی اگر اختلالی در ولتاژ برق شهری به وجود بیاید، مصرف برق حدود 25 درصد کاهش پیدا خواهد کرد.
3- نیازی به خاموش کردن دستگاه ندارید
ممکن است بگویید ماشین لباسشویی که مثل یخچال همیشه کار نمی کند، اما اگر در نزدیکی منزل شما وسیله ای مانند موتور جوش روشن شود و این وسیله باعث اختلالات شدید در برق شهری می شود. در این زمان حتی اگر خود شما حواستان به این قضیه نباشد، محافظ نوسان لباسشویی، برق وارد شده را قطع می کند و از آسیب دیدن ماشین لباسشویی جلوگیری می کند.
همانطور که قبلا نیز به آن اشاره کردیم، از محافظ نوسان دستگاه های مختلف نمی توان برای همدیگر استفاده کرد و برای این که به بهترین شکل بتوان جلوی آسیب رسیدن به وسایل الکترونیکی را گرفت، باید محافظ برق هر دستگاه را برای دستگاهی که برای آن تولید شده است استفاده کرد. در زمان خرید محافظ برق یخچال و فریزر نیز به دلیل بالا بودن قیمت یخچال و فریزر، باید برای انتخاب بهترین محافظ برق این وسایل توجه بیشتری کرد.
نکته بسیار مهمی که اینجا باید به آن اشاره کنیم این است که بعضا چند راهی برق را با محافظ برق اشتباه می گیرند و فکر می کنند که چند راهی نیز همانند محافظ از دستگاه ها در برابر نوسانات محافظت می کند. باید بدانید که چند راهی برق فقط ولتاژ خروجی را در تعدادی پریز دیگر تقسیم می کند و عملا فقط تعداد پریزهای شما را افزایش می دهد.
بنابراین در زمان خرید، اگر به دنبال خرید محافظ برق می گردید باید در مشخصات ارائه شده محصول به دنبال کلماتی از جمله محافظ، سوئیچ قطع، فیوز و ... بگردید. اما در صورتی که قصد خرید چند راهی را دارید، نیازی به بررسی این موارد نیست.
محافظ نوسان برق یا همان محافظ ولتاژ، نسبت به سه راهی و چند راهی از قیمت بالاتری برخوردار است. دلیل این امر نیز وجود قطعه ای است که برای کنترل ولتاژ و جریان در محافظ نوسان برق وجود دارد. در واقع چند راهی تنها کاری که انجام می دهد این است که تعداد خروجی های برق شما را افزایش می دهد و هیچ گونه محافظتی از دستگاه های موجود بر سر راه خود انجام نخواهد داد.
